Τα τελευταία χρόνια ολοένα και περισσότερες εγκυμοσύνες επιπλέκονται από την εμφάνιση σακχαρώδη διαβήτη κύησης. Το γεγονός αυτό προκαλεί επιπρόσθετο στρες στη μέλλουσα μητέρα, σε μια ήδη στρεσογόνο περίοδο όπως αυτή της κύησης. Η επαφή με εξειδικευμένους επιστήμονες στον τομέα της εγκυμοσύνης έχει μεγάλη σημασία ώστε με την έγκαιρη και αποτελεσματική διαχείριση του διαβήτη, να επιτυγχάνεται το βέλτιστο αποτέλεσμα για τη μητέρα και για το έμβρυο.
Τι είναι ο Σακχαρώδης Διαβήτης της Κύησης;
Σακχαρώδης διαβήτης κύησης ονομάζεται ο διαβήτης που εμφανίζεται κατά το 2ο-3ο τρίμηνο της εγκυμοσύνης, που δεν προϋπήρχε πριν από αυτή και που υποχωρεί μετά τον τοκετό. Ορισμένες ορμόνες που παράγονται από τον πλακούντα κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης εμποδίζουν τη σωστή δράση της ινσουλίνης στο σώμα με αποτέλεσμα η γλυκόζη να μη μεταφέρεται εντός των κυττάρων και να αυξάνονται τα επίπεδά της (του σακχάρου) στο αίμα. Αυτή η «ινσουλινοαντίσταση» αυξάνεται ραγδαία από το 2ο τρίμηνο της κύησης, υποχωρεί σταδιακά λίγες ημέρες πριν την περάτωσή της και τελικά εκμηδενίζεται αμέσως μετά τον τοκετό.
Απασχολεί σχεδόν μία στις επτά εγκυμονούσες γυναίκες, με τη συχνότητα εμφάνισής του να αυξάνει σταδιακά τα τελευταία έτη.
Ένα μικρό ποσοστό διαβήτη στην εγκυμοσύνη οφείλεται σε προϋπάρχοντα διαβήτη, τύπου 1, 2 ή σπανιότερα μονογονιδιακό, καταστάσεις που απαιτούν ακόμη πιο εξειδικευμένη παρακολούθηση και αντιμετώπιση.
Έχω αυξημένες πιθανότητες να εμφανίσω Σακχαρώδη Διαβήτη της Κύησης;
Οι παράγοντες κινδύνου που μπορεί να αυξήσουν την πιθανότητα εμφάνισης του ΣΔΚ είναι οι ακόλουθοι:
- Οικογενειακό ιστορικό διαβήτη
- Ηλικία της μητέρας
- Αυξημένο σωματικό βάρος κατά τη σύλληψη (υπέρβαρη ή παχύσαρκη μητέρα)
- Διατροφικές συνήθειες – καθιστικός τρόπος ζωής
- Ιστορικό ΣΔΚ ή μακροσωμικού νεογνού (βάρος γέννησης > 4 κιλά) σε προηγούμενη εγκυμοσύνη
- Συνοδά νοσήματα όπως Σύνδρομο Πολυκυστικών Ωοθηκών, ενδομητρίωση, υπνική άπνοια κ.ά.
Πώς γνωρίζω αν πάσχω από Σακχαρώδη Διαβήτη της Κύησης; Πότε κάνω εξετάσεις;
Ο έλεγχος για την ανίχνευση διαταραχών του μεταβολισμού της γλυκόζης ξεκινά από την πρώτη επίσκεψη της εγκύου στο Γυναικολόγο. Η μέτρηση γλυκόζης νηστείας ≥ 92 mg/dl νωρίς στην εγκυμοσύνη θέτει τη διάγνωση του ΣΔΚ, ενώ μία αρχική μέτρηση της γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης (ΗbA1c) χρησιμοποιείται κυρίως για τον αποκλεισμό προϋπάρχοντος διαβήτη.
Ο «χρυσός κανόνας» για τη διάγνωση του ΣΔΚ αποτελεί η καμπύλη γλυκόζης που πραγματοποιείται συνήθως 24η με 28η εβδομάδα της κύησης κατά την οποία γίνεται αιμοληψία για γλυκόζη πλάσματος νηστείας καθώς και 1 και 2 ώρες έπειτα από λήψη 75 γραμμαρίων γλυκόζης. Οι φυσιολογικές τιμές για την καμπύλη σακχάρου κατά την κύηση είναι οι εξής:
Γλυκόζη σε χρόνο 0’: <92 mg/dl
Γλυκόζη σε χρόνο 60’: <180 mg/dl
Γλυκόζη σε χρόνο 120’ : <153 mg/dl
Έστω και μία τιμή παθολογική πιστοποιεί τη διάγνωση.
(Tip: ακολουθείστε φυσιολογική διατροφή για 3 ημέρες πριν την εξέταση, χωρίς περιορισμό των υδατανθράκων ή της φυσικής δραστηριότητας και κατά τη διάρκεια της εξέτασης παραμείνετε στο χώρο χωρίς να περπατάτε στα μεσοδιαστήματα)
Κινδυνεύει το μωρό μου; Θα έχω διαβήτη και μετά την εγκυμοσύνη;
Η εμφάνιση σακχαρώδη διαβήτη κύησης σχετίζεται με μια σειρά από επιπλοκές που αφορούν τη μητέρα αλλά και το μωρό.
Όσον αφορά τη μητέρα, αυξάνεται ο κίνδυνος για εμφάνιση προεκλαμψίας (διαταραχή με αυξημένη αρτηριακή πίεση), πρόωρου τοκετού ή ανάγκης για καισαρική τομή ενώ μακροπρόθεσμα, οι μητέρες με ΣΔΚ έχουν αυξημένο κίνδυνο να εμφανίσουν διαβήτη τύπου 2.
Η παραμονή αυξημένων επιπέδων σακχάρου στο αίμα μπορεί να οδηγήσει σε αυξημένο βάρος εμβρύου (μακροσωμία) που με τη σειρά του μπορεί να δυσκολέψει τη διαδικασία του τοκετού. Ακόμη, τα αυξημένα επίπεδα γλυκόζης της μητέρας κατά τον τοκετό μπορεί να προκαλέσουν νεογνική υπογλυκαιμία τα πρώτα 24ωρα της ζωής του. Τέλος, μακροπρόθεσμα, η μακροσωμία έχει σχετιστεί με εμφάνιση παχυσαρκίας και διαβήτη τύπου 2 στην ενήλικο ζωή του παιδιού.
Η πλειονότητα αυτών των επιπλοκών αποφεύγεται με τη σωστή και έγκαιρη αντιμετώπιση του σακχαρώδη διαβήτη κύησης .
Πώς διαχειρίζομαι το Σακχαρώδη Διαβήτη της Κύησης;
Ο βασικότερος πυλώνας στην πρόληψη και την αντιμετώπιση του σακχαρώδη διαβήτη κύησης είναι ένα ισορροπημένο διατροφικό πρόγραμμα. Προτείνονται πολλά και συχνά γεύματα, αυξημένη πρόσληψη φυτικών ινών, αποφυγή κορεσμένων λιπαρών και μείωση της ποσότητας του υδατάνθρακα – όχι όμως καθολική αποφυγή του – καθώς η γλυκόζη αποτελεί τη βασική πηγή ενέργειας για το αναπτυσσόμενο έμβρυο.
Η αύξηση της σωματικής δραστηριότητας (περπάτημα 15-20 λεπτά) θα μπορούσε επίσης να βοηθήσει σημαντικά στη διατήρηση ιδανικών επιπέδων σακχάρου στη μητέρα, εάν φυσικά δεν αντενδείκνυται για μαιευτικούς λόγους.
Εξίσου σημαντική για την αντιμετώπιση του σακχαρώδη διαβήτη κύησης είναι και η παρακολούθηση των επιπέδων σακχάρου αίματος είτε με μετρητή γλυκόζης είτε μέσω συστημάτων συνεχούς καταγραφής γλυκόζης (CGM) που διατίθενται πλέον και στη χώρα μας δωρεάν σε γυναίκες με σακχαρώδη διαβήτη κύησης.
Στόχοι σακχάρου αίματος :
- νηστείας και προγευματικά 70-95 mg/dl
- 1 ώρα μετά το γεύμα 90-130 mg/dl
Εάν οι στόχοι δεν επιτυγχάνονται παρά την τήρηση του διατροφικού πλάνου, στην έγκυο θα χορηγηθεί ινσουλίνη, γεγονός που συμβαίνει στο 15-20% των εγκύων με διαβήτη.
(Tip1: η σωστή τήρηση του διατροφικού πλάνου θα βοηθήσει στην ισορροπημένη πρόσληψη βάρους κατά την εγκυμοσύνη
Tip2: μην «δαιμονοποιείτε» την ινσουλίνη, δεν βλάπτει το έμβρυο και αποτελεί έναν πολύτιμο σύμμαχο στη ρύθμιση του σακχάρου όταν οι διατροφικές παρεμβάσεις δεν αρκούν)
Γέννησα. Και τώρα;
Μετά τον τοκετό παρακολουθούμε το σάκχαρο αίματος για 1-2 24ωρα ενώ εάν χορηγούνταν προηγουμένως ινσουλίνη, αυτή διακόπτεται. Η νέα μαμά ενθαρρύνεται για μια «φυσιολογική», υγιεινή διατροφή ενώ προγραμματίζεται ένας επανέλεγχος 1.5-3 μήνες μετά, ώστε να διαπιστώσουμε ότι όλα έχουν επανέλθει στην πρότερη κατάσταση. Ο Ενδοκρινολόγος θα σας καθοδηγήσει για το πότε θα επαναλάβετε μία καμπύλη γλυκόζης και θα καθορίσει το πλάνο παρακολούθησης, για την πιθανότητα μελλοντικής εμφάνισης διαβήτη.
Ο ρόλος των εξειδικευμένων επιστημόνων στα θέματα της αναπαραγωγής και της εγκυμοσύνης είναι πολύ σημαντικός καθώς η βαθιά κατανόηση των προκλήσεων που αντιμετωπίζουν οι γυναίκες με ενδοκρινοπάθειες στην εγκυμοσύνη, αποτελεί το κλειδί για την ιδανική διαχείριση και θεραπεία τους.
Από την έγκαιρη διάγνωση του διαβήτη μέχρι τη γέννηση, ο ενδοκρινολόγος μπορεί να οδηγήσει την έγκυο με σακχαρώδη διαβήτη σε μια επιτυχημένη κύηση, με τη γέννηση ενός υγιούς βρέφους. Μέσω της προσεκτικής παρακολούθησης, της κατάλληλης διατροφικής παρέμβασης και της αποτελεσματικής θεραπευτικής αντιμετώπισης, αναλαμβάνει το ρόλο του αξιόπιστου συνοδοιπόρου στο απαιτητικό, αλλά τόσο μοναδικό ταξίδι της μητρότητας.
